ΜΑΘΕ. ΚΡΙΝΕ. ΠΡΑΞΕ.

Ο εμβολιασμός, αποτελεί τον σημαντικότερό μας σύμμαχο στην προσπάθεια για αναχαίτιση της πανδημίας του κορωνοϊού.

Όπως πολλές φορές στο παρελθόν, έτσι και τώρα, η επιστήμη δίνει λύσεις σε αυτή την υγειονομική κρίση που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα.

Η επιστημονική κοινότητα κινητοποιήθηκε, προκειμένου να αναπτυχθούν ασφαλή και αποτελεσματικά εμβόλια κατά του ιού.

Στην Κύπρο και γενικότερα στην ΕΕ έχουν λάβει έγκριση τα εμβόλια των Pfizer-BioNTech (Comirnaty), Moderna (Spikevax), AstraZeneca (Vaxzervia) και Janssen (Johnson&Johnson).

ΔΕΣ ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΜΒΟΛΙΑΣΤΕΙΣ ΑΜΕΣΑ

ΚΑΝΕΙΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΤΡΩΤΟΣ

Σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα δεδομένα, η Covid-19 παραμένει επικίνδυνη και για τους νέους, αφού ένα σημαντικό ποσοστό των ασθενών ηλικίας 18 – 39 ετών που νόσησαν, ταλαιπωρούνται για μεγάλα χρονικά διαστήματα από διάφορα συμπτώματα (long COVID).

Παράλληλα, η καλή σωματική κατάσταση δεν εγγυάται ότι κάποιος είναι άτρωτος, αφού όπως αποδεικνύεται, δεν είναι αρκετή για να διασφαλίσει ότι ένας νέος δεν θα νοσήσει σοβαρά από τον ιό και δεν θα χρειαστεί να νοσηλευτεί.

Προκειμένου να χτίσουμε την απαραίτητη ανοσία και να αναχαιτίσουμε τη διασπορά του ιού, χρειάζονται πολύ υψηλά ποσοστά εμβολιαστικής κάλυψης.

ΤΑ ΕΜΒΟΛΙΑ, ΣΩΖΟΥΝ ΖΩΕΣ

Ο εμβολιασμός προστατεύει τα άτομα από σοβαρές και απειλητικές για τη ζωή λοιμώδεις νόσους, όπως γρίπη, διφθερίτιδα, τέτανος, κοκκύτης, ιλαρά, παρωτίτιδα, ερυθρά, μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος, διεισδυτική πνευμονιοκοκκική νόσος και πολιομυελίτιδα.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, ο εμβολιασμός προλαμβάνει τη μόλυνση 2,7 εκατομμυρίων ανθρώπων από ιλαρά, 1 εκατομμυρίου ανθρώπων από κοκκύτη και 2 εκατομμυρίων βρεφών από τον νεογνικό τέτανο ετησίως.

Στο παρελθόν, πολλοί άνθρωποι πέθαιναν από ασθένειες που σήμερα προλαμβάνονται με τον εμβολιασμό. Επίσης, πολλοί υπέφεραν από τις επιπλοκές που προκαλούνται από τις ασθένειες, όπως π.χ. τύφλωση λόγω ιλαράς, και πολλά βρέφη γεννιούνταν με κώφωση, καταρράκτη ή νοητική υστέρηση, επειδή οι μητέρες τους είχαν νοσήσει από ερυθρά κατά την εγκυμοσύνη.

Η πολιομυελίτιδα –όπως θυμούνται όσοι έχουν γεννηθεί πριν από τη δεκαετία του ‘60– ήταν κάποτε η κύρια αιτία θανάτου, παράλυσης και χρόνιας αναπηρίας στην Ευρώπη και σε άλλες περιοχές.

Κάποιες από αυτές τις ασθένειες είναι κοντά στην εξάλειψή τους χάριν στα εμβόλια.

Πρέπει να δείχνουμε εμπιστοσύνη στην επιστήμη και τις πραγματικότητές της και όχι σε ατεκμηρίωτες φήμες που είναι επικίνδυνες.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ – ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΝΗΣΥΧΙΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΥΣ ΣΟΥ

Γονιμότητα / Εγκυμοσύνη

Μπορώ να εμβολιαστώ αν είμαι έγκυος;

Υπέρ του εμβολιασμού εγκυμονουσών τάσσονται οι πιο έγκριτες διεθνείς και τοπικές επιστημονικές εταιρείες. Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, τα υφιστάμενα δεδομένα υποδηλώνουν με απόλυτη σαφήνεια ότι τα οφέλη από τη λήψη του εμβολίου κατά του SARS-Cov-2, υπερτερούν σημαντικά των γνωστών ή πιθανών σπάνιων ανεπιθύμητων ενεργειών εμβολιασμού κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Οι εγκυμονούσες ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου, καθώς αν μολυνθούν από SARS-Cov-2, έχουν αυξημένες πιθανότητες νοσηλείας, πρόωρου τοκετού, προεκλαμψίας κ.λπ.

Επηρεάζεται η γονιμότητα;

Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, τα εμβόλια κατά του SARS-Cov-2 δεν επηρεάζουν τη γονιμότητα. Στοιχεία που έχουν δημοσιευτεί, επιβεβαιώνουν ότι ο εμβολιασμός δεν επηρεάζει τη γονιμότητα στις γυναίκες ή τους άνδρες.

Tα εμβόλια θα επηρεάσουν τον έμμηνο (καταμήνιο) κύκλο μου;

Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι τα εμβόλια κατά του SARS-Cov-2 επηρεάζουν τον έμμηνο κύκλο. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας), ορισμένες γυναίκες ανέφεραν ότι μετά τη λήψη του εμβολίου οι περίοδοι τους είτε έγιναν βαρύτερες ή ελαφρύτερες, είτε η διάρκεια της περιόδου άλλαξε, αλλά στη συνέχεια επανήλθε. Δεν έχει αποδειχθεί εάν γι’ αυτές τις αλλαγές ευθύνονται τα εμβόλια, αλλά υπάρχουν αρκετοί λόγοι για τους οποίους ο εμμηνορροϊκός κύκλος μπορεί να αλλάξει, συμπεριλαμβανομένων αλλαγών στη διατροφή, το βάρος, την άσκηση και φυσικά το στρες.

Θηλάζω. Μπορώ να εμβολιαστώ;

Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι ο εμβολιασμός επηρεάζει αρνητικά τον θηλασμό. Μάλιστα, σύμφωνα με τον CDC (Centers for Disease Control and Prevention), σε πολλές περιπτώσεις οι μητέρες μετέφεραν αντισώματα στα βρέφη μέσω θηλασμού. Ωστόσο, χρειάζεται να γίνουν περισσότερες μελέτες για το μέγεθος της προστασίας που παρέχεται στα βρέφη.

Παρενέργειες

Τα εμβόλια κατά της Covid-19 μπορούν να προκαλέσουν παρενέργειες;

Όπως όλα τα φάρμακα, έτσι και τα εμβόλια, μπορεί να προκαλέσουν ήπιες κυρίως σε ένταση και σοβαρότητα ανεπιθύμητες παρενέργειες, αλλά και σπάνιες ή σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες. Τα εμβόλια έχουν εγκριθεί αφού έχει επιβεβαιωθεί ότι τα οφέλη τους υπερτερούν των κινδύνων. Η ασφάλειά τους βρίσκεται συνεχώς υπό παρακολούθηση. Οι πιο κοινές παρενέργειες είναι πυρετός, ρίγος, κόπωση και πόνος στο σημείο του εμβολιασμού, οι οποίες και διαρκούν μερικές ώρες ή μέρες μετά τον εμβολιασμό. Για το πλήρες προφίλ ασφάλειας μπορείτε να επισκεφτείτε τη σελίδα του ΕΜΑ (European Medicines Agency), όπου αναφέρονται όλα τα δεδομένα για το κάθε εμβόλιο 

Πότε πρέπει να καλέσω τον ιατρό μου;

Στη συντριπτική τους πλειοψηφία τα συμπτώματα χαρακτηρίζονται ήπια ή μέτρια και υποχωρούν τις αμέσως επόμενες ημέρες, όπως συμβαίνει για κάθε εμβόλιο. Ωστόσο, αν τα συμπτώματα γίνονται πιο έντονα ή επιμένουν, επικοινωνούμε με τον προσωπικό μας ιατρό.

Ασφάλεια / Αποτελεσματικότητα

Είναι ασφαλή τα εμβόλια κατά της Covid-19;

Για να εγκριθεί ένα εμβόλιο πρέπει η σχέση οφέλους-κινδύνου να είναι πάντα με μεγάλη διαφορά υπέρ του οφέλους. Δηλαδή, αν βάλουμε τα οφέλη σε μια ζυγαριά, να αντισταθμίσουν τους ενδεχόμενους κινδύνους. Τα εμβόλια που έχουν μέχρι στιγμής λάβει άδεια κυκλοφορίας από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων, έχουν περάσει τον πήχη για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα και έχει δοθεί το πράσινο φως για να κυκλοφορήσουν.

Πόσο αποτελεσματικά είναι;

Το πρωταρχικό σημείο που ερεύνησαν οι μελέτες, ήταν η πιθανότητα ανάπτυξης συμπτωμάτων μετά τη δεύτερη δόση και η αποτροπή νοσηλείας και θανάτου. Τα εμβόλια παρουσιάζουν πολύ υψηλά ποσοστά αποτελεσματικότητας έναντι της βαριάς νόσησης, νοσηλείας και θανάτου, ακόμα και έναντι της παραλλαγής δέλτα, με ποσοστά που υπερβαίνουν το 90%. Αυτό επιβεβαιώνεται από πραγματικά δεδομένα μετά τη χορήγηση πέραν των 4 δισεκατομμυρίων δόσεων παγκοσμίως.

Μπορώ να κολλήσω μετά τον εμβολιασμό;

Όλοι μπορούν να εκτεθούν στον ιό και να μολυνθούν. Τα εμβόλια δεν παρέχουν αποστειρωτική ανοσία, δηλαδή ο εμβολιασμένος όταν εκτεθεί στον ιό θα αναπτύξει ένα ιικό φορτίο. Ειδικά μετά την επικράτηση της παραλλαγής δέλτα, ο κίνδυνος μόλυνσης των πλήρως εμβολιασμένων είναι αυξημένος, οι οποίοι ενδέχεται να μπορούν να μεταδώσουν τον ιό. Όμως το σημαντικό είναι ότι οι εμβολιασμένοι είναι προστατευμένοι, εμφανίζουν κυρίως ήπια συμπτώματα, ενώ σε ποσοστά πέραν του 90% τα εμβόλια είναι αποτελεσματικά έναντι σοβαρής νόσησης, νοσηλείας και θανάτου. Ειδικά για τους νέους το ποσοστό πλησιάζει το 100%.

Είμαι νέος. Πρέπει να εμβολιαστώ;

Αν και οι νέοι δεν ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου για σοβαρή νόσηση ή θάνατο, εντούτοις το ρίσκο παραμένει και εμφανίζεται αυξημένο και γι’ αυτούς με την επικράτηση της παραλλαγής δέλτα, η οποία προκαλεί πιο βαριάς μορφής νόσηση και σε νεαρότερες ηλικίες. Προκειμένου ο κίνδυνος να μειωθεί όσο το δυνατό περισσότερο, αλλά και να περιοριστεί η διασπορά του ιού, οι νέοι προτρέπονται να εμβολιαστούν, προστατεύοντας τόσο τους ίδιους, όσους και τους δικούς τους ανθρώπους.

Τα εμβόλια προστατεύουν και από τις μεταλλάξεις;

Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής στοιχεία, όλα τα αδειοδοτημένα εμβόλια είναι αποτελεσματικά και έναντι των μεταλλάξεων ενδιαφέροντος του SARS Cov-2, παρόλο που η αποτελεσματικότητα έναντι της παραλλαγής δέλτα είναι μειωμένη όσον αφορά στην ανάπτυξη συμπτωματικής νόσου. Αναφορικά με τη σοβαρή μορφή της νόσου, τα ποσοστά αποτελεσματικότητας παραμένουν εξαιρετικά υψηλά. Ωστόσο, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν τα εμβόλια αυτά θα είναι αποτελεσματικά και για άλλες μεταλλάξεις που ενδεχομένως να παρουσιαστούν στο μέλλον. Μελέτες έδειξαν πως τυχαίες μεταλλάξεις, που δύνανται να είναι πιο σοβαρές, μπορούν να προκύψουν από ανεμβολίαστους πληθυσμούς.

Είναι προτιμότερο να νοσήσω παρά να εμβολιαστώ;

Τα εμβόλια δεν προκαλούν τη νόσο και συνεπώς δεν φέρουν και τον κίνδυνο της νόσου. Ο κίνδυνος για παράδειγμα μιας σοβαρής επιπλοκής όπως η θρόμβωση, είναι πολλαπλάσιος μετά τη νόσηση, σε σχέση με τον κίνδυνο εμφάνισης θρόμβωσης μετά τον εμβολιασμό και που να αποδίδεται στο εμβόλιο. Μελέτες έχουν δείξει πως κάποιος που έχει νοσήσει, έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να προσβληθεί ξανά από τον ιό και τις παραλλαγές του, σε σύγκριση με κάποιον που είναι πλήρως εμβολιασμένος, ενώ κάποιος που έχει νοσήσει και έχει εμβολιαστεί, έστω και με μια δόση είναι πολύ περισσότερο προστατευμένος.

Πώς ακριβώς μας προστατεύουν τα εμβόλια κατά του SARS-Cov-2;

Ο στόχος ενός εμβολίου είναι να εκθέσει το ανοσοποιητικό σύστημα ενός ατόμου σε μια πρωτεΐνη ή σε ένα κομμάτι/τμήμα του παθογόνου, έτσι ώστε να το προκαλέσει να δημιουργήσει ειδικά αντισώματα και κύτταρα άμυνας. Τα αδειοδοτημένα εμβόλια κατά του SARS-CoV-2 μεταφέρουν την πληροφορία, ώστε ο οργανισμός μας να δημιουργήσει την πρωτεΐνη ακίδα του κορωνοϊού και στη συνέχεια το ανοσοποιητικό μας σύστημα να αναπτύξει αντισώματα έναντι της πρωτεΐνης αυτής, καθώς και άλλα αμυντικά κύτταρα. Εάν το εμβολιασμένο άτομο εκτεθεί στον ιό στο μέλλον, τότε το «εκπαιδευμένο» ανοσοποιητικό σύστημα θα είναι σε θέση να αναγνωρίσει και να σκοτώσει ή να μπλοκάρει τον ιό, αποτρέποντας έτσι τη νόσο ή έστω τη σοβαρή νόσο. Το εμβόλιο λοιπόν προκαλεί ανοσοαπόκριση και βοηθά τον οργανισμό να «θυμάται» μια συγκεκριμένη νόσο, χωρίς να προκαλεί τη νόσο.

Υποφέρω από διάφορες αλλεργίες. Παρόλα αυτά μπορώ να εμβολιαστώ;

Τα άτομα που γνωρίζουν ήδη ότι έχουν αλλεργία σε ένα από τα συστατικά του εμβολίου, που αναφέρονται στην παράγραφο 6 του φύλλου οδηγιών χρήσης, δεν πρέπει να λαμβάνουν το εμβόλιο. Αλλεργικές αντιδράσεις (υπερευαισθησία) έχουν παρατηρηθεί σε άτομα που εμβολιάστηκαν. Ένας πολύ μικρός αριθμός περιστατικών αναφυλαξίας (σοβαρή αλλεργική αντίδραση) έχει παρατηρηθεί από την έναρξη της χρήσης των εμβολίων σε εκστρατείες εμβολιασμού. Ως εκ τούτου, όπως ισχύει για όλα τα εμβόλια, αυτά χορηγούνται υπό στενή ιατρική παρακολούθηση και με την κατάλληλη διαθέσιμη ιατρική αγωγή. Άτομα που εμφανίζουν σοβαρή αλλεργική αντίδραση κατά τη χορήγηση της πρώτης δόσης δεν πρέπει να λαμβάνουν τη δεύτερη δόση.

Μετα-εμβολιαστική περίοδος

Μπορώ να καταναλώσω αλκοόλ μετά τον εμβολιασμό;

Δεν συστήνεται η κατανάλωση αλκοόλ σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά τον εμβολιασμό.

Μπορώ να λάβω αναλγητικά μετά τον εμβολιασμό;

Αν παρουσιάζονται συμπτώματα που χρειάζονται αναλγητικά, ναι, συνίσταται η λήψη παρακεταμόλης.

Πρέπει να συνεχίσω να τηρώ τα μέτρα ασφάλειας, έστω και αν έχω εμβολιαστεί;

Οι μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις ισχύουν για όλους τους πολίτες, άρα και για τους πλήρως εμβολιασμένους. Η χρήση μάσκας, το συχνό πλύσιμο των χεριών και η τήρηση των αποστάσεων, μειώνουν τον κίνδυνο μετάδοσης του ιού σε άλλα άτομα. Η τήρηση αυτών των μέτρων είναι απαραίτητη από όλους, αφού υπάρχει το ενδεχόμενο κάποιοι εμβολιασμένοι να μολύνονται και να υπάρχει ιός στο ανώτερο αναπνευστικό τους σύστημα. Οι εμβολιασμένοι δυνατόν να μην εκδηλώνουν συμπτώματα, αλλά να διασπείρουν έτσι τον ιό εν αγνοία τους.

Θα χρειαστεί να μου χορηγηθεί 3η (ενισχυτική) δόση εμβολίου;

Η ενισχυτική δόση θα είναι απαραίτητη για συγκεκριμένους πληθυσμούς, όπως ανοσοκατασταλμένους ή άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Προς το παρόν δεν είναι ανάγκη να λάβει ενισχυτική δόση ο γενικός πληθυσμός.

Γενικά

Μήπως οι κλινικές δοκιμές ήταν βεβιασμένες;

Τα νέα φάρμακα και εμβόλια πρέπει να περάσουν από εξαντλητικούς ελέγχους και δοκιμές. Σε κανονικές συνθήκες αυτό παίρνει κάποια χρόνια, όμως σε συνθήκες πανδημίας έπρεπε η επιστήμη να δράσει γρήγορα και να αξιοποιήσει όλους τους διαθέσιμους πόρους. Έτσι, ήταν εφικτό σε λιγότερο από έναν χρόνο από την έναρξη της πανδημίας να έχουμε ασφαλή και αποτελεσματικά εμβόλια, χωρίς να γίνουν εκπτώσεις στην αξιολόγηση για την ασφάλεια, την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα. Οι λόγοι αυτής της ταχύτατης ανακάλυψης των εμβολίων συνοψίζονται πιο κάτω:

  • Γρήγορη αποκωδικοποίηση της γενετικής σύστασης του ιού.
  • Χρήση των υπαρχουσών πλατφόρμων για τον σχεδιασμό και την παραγωγή των εμβολίων. Η γνώση από τις πανδημίες του SARS & MERS, καθώς και η έρευνα για εμβόλιο κατά του ιού ΗΙV που προκαλεί το AIDS, ήταν πολύτιμη.
  • Υπήρξε πρωτοφανής συμμετοχή εθελοντών στις κλινικές δοκιμές.
  • Δεν υπήρξαν προβλήματα χρηματοδότησης.
  • Δεν υπήρξαν κενά ανάμεσα στις διάφορες φάσεις των μελετών.
  • Ξεκίνησε η παραγωγή των εμβολίων πριν ακόμη δοθεί έγκριση.
  • Δεν υπήρξε γραφειοκρατία και καθυστερήσεις στις εγκρίσεις. Σε κανονικές συνθήκες ένα νέο φάρμακο ή εμβόλιο χρειάζεται μέχρι 210 μέρες να εγκριθεί. Τώρα με την εφαρμογή των κατεπειγουσών διαδικασιών, αυτό πρέπει να γίνεται σε 70 μέρες το πολύ.
Ποια είναι τα αδειοδοτημένα εμβόλια που έχουμε στην Κύπρο;

Στην Κύπρο και γενικότερα στην ΕΕ έχουν λάβει έγκριση τα εμβόλια των Pfizer-BioNTech (Comirnaty), Moderna (Spikevax), AstraZeneca (Vaxzervia) και Janssen (Johnson&Johnson).

Ποιο είναι το κατώτατο ηλικιακό όριο εμβολιασμού;

Τα εμβόλια τεχνολογίας mRNA είναι εγκεκριμένα για τα άτομα 12 ετών και άνω.

Υπάρχει κάτι που πρέπει να κάνω πριν ή μετά τον εμβολιασμό;

Πριν εμβολιαστούμε μιλούμε με τον προσωπικό μας ιατρό, για να βεβαιωθούμε ότι μπορούμε να λάβουμε κάποιο εκ των εμβολίων. Αφού εμβολιαστούμε, συνεχίζουμε να τηρούμε τα μέτρα ασφάλειας.

Μπορώ να εμβολιαστώ, αν έχω νοσήσει;

Ο ΠΟΥ παροτρύνει όλους όσοι έχουν νοσήσει να προχωρήσουν με τον εμβολιασμό τους, καθώς με τον συνδυασμό νόσησης και εμβολιασμού ενισχύεται πολύ περισσότερο η ανοσοανταπόκριση και η παρεχόμενη η προστασία.

Μύθοι και αλήθειες

Τα εμβόλια mRNA, αλλάζουν το DNA μου;

Τα εμβόλια mRNA, αλλάζουν το DNA μου;

Στον εμβολιασμό, γίνεται χορήγηση και άλλων συστατικών;

Όπως όλα τα φάρμακα και τα άλλα εμβόλια, έτσι και τα εμβόλια έναντι του SARS-Cov-2 περιέχουν άλλα αδρανή συστατικά όπως άλατα, αμινοξέα και ουσίες που βοηθούν στη συντήρησή τους.

Τα εμβόλια έχουν συστατικά με ηλεκτρομαγνητικό πεδίο;

Ο CDC τονίζει ότι τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού δεν περιέχουν συστατικά που μπορούν να παράγουν ηλεκτρομαγνητικό πεδίο στο σημείο της ένεσης ή οπουδήποτε αλλού στο σώμα. Όλα τα εμβόλια για την Covid-19 είναι απαλλαγμένα από μέταλλα.

Η νόσος μεταδίδεται και μέσω των εμβολίων;

Κανένα από τα εμβόλια που χορηγούνται δεν περιέχει ενεργό ιό, κάτι που σημαίνει ότι δεν είναι εφικτό να μολυνθούμε μέσω του εμβολιασμού. Είναι όμως πιθανόν, μετά τον εμβολιασμό κάποιος να μολυνθεί και να εμφανίσει συμπτώματα. Αυτό θα οφείλεται στον ιό και όχι στο εμβόλιο. Το εμβόλιο όμως θα τον προφυλάξει από βαριά νόσηση, νοσηλεία ή θάνατο.

ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

Ο πανδημικός ιός που απειλεί την καθημερινότητά μας έχει αφήσει ένα βαθύ αποτύπωμα στην ψυχολογία μας. Η απειλή της νόσου Covid-19, σε συνδυασμό με την οικονομική ανασφάλεια και τα απαγορευτικά μέτρα, δοκιμάζουν τις αντοχές των συνανθρώπων μας που δικαιολογημένα νιώθουν ότι έχουν εγκλωβιστεί σε μια παρατεταμένη δοκιμασία.

Επιπρόσθετα, οι διάφορες επιστημονικές έρευνες, μας προειδοποιούν για τις βραχυπρόθεσμες και τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην ψυχική υγεία. Ο θυμός, η αβεβαιότητα, η απόγνωση, ο φόβος, η μοναξιά και ο κοινωνικός αποκλεισμός είναι μία σειρά από αρνητικά συναισθήματα που έχουν δημιουργηθεί στους συμπολίτες μας, ως επακόλουθο των όσων βιώνουν εδώ και περίπου 1,5 χρόνο.

Μέρα με τη μέρα, μήνα με τον μήνα, σκαλίζουν την ψυχή και το μυαλό μας. Η κοινωνική αποξένωση που έχουμε βιώσει και ακόμη βιώνουμε λόγω των διάφορων περιοριστικών μέτρων, έχει αποσυντονίσει ένα από τα βασικά “κύτταρα” της ανθρώπινης ύπαρξης, που δεν είναι άλλο από την κοινωνικότητα. 

Τελευταίες θέσεις